موقعیت جغرافیایی
شهرستان کُنارک با مساحتی بالغ بر ۱۱٬۵۶۷ کیلومتر و به مرکزیت شهر کنارک میباشد. کل جمعیت آن ۶۷۵۸۲ نفر است که از این تعداد ۴۲۱۳۹ نفر در روستا و ۲۵۴۴۳ نفر در شهر زندگی میکنند. در مورد وجه تسمیه این شهر آنچه که بر سر زبانها باقیمانده این است که در این مکان درختان کنار زیادی یافت میشده که به همین علت این شهر کوچک بندری به کُنارک معروف گشت.
اقتصاد و صنعت
کُنارک رشد خود را مدیون موقعیت مناسب صید و صیادی و نیز موقعیت تجاری بخصوص با کشورهای پاکستان و حوزه خلیج فارس است. وجود دو کارگاه قایقسازی در شهر مکمل فعالیتهای صیادی و تجاری بوده و توان پذیرش جمعیت کُنارک را در سطحی نسبتاً بالا نگه داشتهاست. بعد از انقلاب اسلامی اجرای طرحهای زیربنایی و توسعه بنادر و احداث اسکلههای جدید به آن رونق بیشتری بخشیدهاست.
همچنین، نیروگاه گازی کنارک از منابع تأمین انرژی این منطقه است.
اب و هوا
کُنارک دارای آب و هوای گرم و مرطوب است. هوای آن در اوج گرمای تابستان به علت وزش بادهای موسمی «مونسون» معتدل میباشد. این منطقه گرمترین نقطه کشور در زمستان میباشد. داشتن چنین اقلیمی باعث شدهاست که محصولات کشاورزی فراوانی همچون چیکو، پاپایا، موز، کنار، انبه، زیتون محلی، بادام و هندوانه در آن کشت شود.
فرهنگ عامه
لباس زنان و دختران
در چند تکه برجسته شامل بالاتنه (زی یا زیگ یا جیگ) قسمت روی شکم تا انتهای دامن (گفتان، گوپتان، پندول یا جیب)، سرآستین (آستونک) سر پاچه شلوار (شلوار دپ) است و نیز خود تکه یا سریگ که کمی بزرگتر از چار قد است میبندند.
لباس مردان
تشکیل شده از پیراهن بلندی که تا سر زانوها و گاهی پایینتر بوده و بهطور متوسط شامل پنج و نیم متر پارچه است که آن را «جامگ» میگویند. شلوار تشکیل شده از سه متر و نیم تا چهار متر پارچه و به جای کمربند نخی به نام «هنجک» یا «سرن بند» استفاده میشود. بعضی از مردان شال بر سر میپیچند که آن را «لنگته» یا «مندیل» یا «پاگ» مینامند.
خوراک
- بتو ماش: نوعی غذای محلی که از ترکیب برنج و ماش میباشد. برای تهیه ابتدا ماش را سرخ کرده و با آسیاب دستی آسیاب کرده و ماش، برنج و آب را مخلوط نموده و در دوری میگذارند.
- شودوده: نوعی غذای محلی است که از سرخ کردن خرما با روغن که گاهی به آن کنجد و بادام اضافه میشود تهیه میگردد.
- ماشینگ: نوعی سوپ ماش که با نان خورده میشود.
- کیش: مغز درخت خرمای جوان که شیرین و سفیدرنگ است.
- دلگ: برنج کوبیده شده که با آب به صورت شل تهیه میشود.
- ناروش: خورش که اغلب با خورش ماهی (کو گئرت) و خورش مرغ مصرف میشود.
- بریانی: مانند استامبولی است و طبخ آن با مرغ و ماهی است و به همراه ادویه فراوان و تند مصرف میکنند.
- انباغ: مرغ را ریشریش کرده و به همراه شنبلیله کاملاً سرخ میکنند.
- شیلانچ: کشک را در هاون میکوبند و با آب و کمی روغن داغ میکنند.
- تباهگ: گوسفند را در زمستان پس از ذبح و درآوردن پوست در هوای آزاد به ریسمانی میآویزند تا خشک شود و به آن کمی آب انار و نمک میزنند. این گوسفند خشک شده را در طول زمستان تکهتکه کرده و میخورند و گاه نیز همراه آن برنج مصرف میکنند.
انواع نانها
- حمیر: مانند نان تافتون است.
- تی موش: نان نازکی است نازکتر از لواش که آن را «فطیر» هم میگویند چون با خمیر بیمایه درست میشود.
- نان تنوری روغنی: حلکاری
- نان ذرت: سوهر=ذرت قرمز
- نان کماچ یا ریگی
- نان روغنی رو تابه (دک)
